In het examenprogramma natuurkunde (havo en vwo) zitten 4 keuzeonderwerpen waarvan er 2 gekozen dienen te worden. Er staat bij dat het bevoegd gezag deze keuze kan maken, of dat de keuze aan de kandidaat gelaten mag worden. Op de meeste scholen is het de docent-kiest-module. Ik werk liever met een echt keuzemodule, waarbij ik leerlingen de keuze geef. Op het Augustinianum werkte ik al zo en op het Eckart stonden ze ook open voor deze werkwijze, dus sinds vorig jaar mogen leerlingen ook hier zelf een keuze maken.
Om het niet twee keer helemaal vrij te laten hebben we ervoor gekozen om op het vwo de module “Relativiteitstheorie” verplicht te stellen en klassikaal te behandelen. Uit de andere drie opties mogen leerlingen zelf een keuze maken. Ze mogen van mij een top 3 doorgeven van hun favoriete onderwerpen: biofysica, geofysica of kernfysica. Ik maak met de lijstjes dan groepjes van 3 of 4 leerlingen die samen aan een onderwerp gaan werken. Ik probeer er altijd voor te zorgen dat ze dan juist niet met 4 vriendjes/vriendinnetjes bij elkaar zitten, maar de clubjes binnen de klas juist uit elkaar te halen. Dat geeft in mijn ervaring ook betere resultaten door verschillende kwaliteiten die samenwerken.
Met het groepje werken ze aan 4 zaken. In fase 1 moeten ze een gezamenlijk een dossier maken met 20 opdrachten uit het boekje van de methode, 4 per paragraaf. Ze mogen de taken verdelen, maar ze krijgen geen uitwerkingen van me waar ze de antwoorden van kunnen overschrijven. Ze moeten dus echt even samen hun tanden erin zetten. Daarnaast moeten ze een conceptmap van de hele module maken, aangevuld met 10 extra begrippen die iets met het onderwerp te maken hebben.
In fase 2 gaan kiezen ze een onderwerp dat buiten het boekje valt, maar wel bij het thema past en gaan hier een verdiepingsslag mee maken. Bij biofysica kun je bijvoorbeeld denken aan de MRI-scanner. Voor de verdiepingsfase moeten ze twee producten opleveren: een poster voor derde klas leerlingen en een videoles voor vijfde klas leerlingen. Bij de videoles hoort ook een verwerkingsvraag om te controleren of de stof begrepen is na het kijken van de video. De posters en video’s laat ik ook echt door leerlingen uit die jaarlaag beoordelen. Zelf beoordeel ik ze ook en het gemiddelde hiervan wordt het cijfer voor de module in het PTA.
De 4e periode van dit schooljaar staat in vwo 5 in het teken van deze onderwerpen. Op vrijdag geef ik les over de relativiteitstheorie en de rest van de week mogen de leerlingen werken aan hun eigen keuzeonderwerp. Door wat deadlines in te stellen voor de verschillende fase’s en producten zorg ik er voor dat ze aan de slag blijven en niet alles uitstellen tot het laatste moment. Van andere jaren heb ik altijd hele leuke resultaten gekregen, dus ik ga er vanuit dat dit jaar ook weer een succes wordt. Zie hiervoor de plaatjes hieronder of nog meer voorbeelden en de video’s op mijn website.
